مقایسه نقد های اجتماعی در آثار سعدی و دیوان حافظ

موضوع این پایان نامه مقایس? نقدهای اجتماعی در آثار سعدی و دیوان حافظ است. در آثاراین دو شاعر گاه با نقدهای اجتماعی روبرو می شویم که اگرچه جنب? تاریخی دارند، کاربردی نیز می-توانند بود. همچنین نگاه اجتماعیِ سعدیِ جهان دیده و پرتجربه از یک سو و نظرات ریز بینان? حافظ خلوت نشین و در عین حال تیز بین از سوی دیگر ما را به این انتخاب ترغیب نمود. جستجوی نقد اجتماعی در آثار سعدی و دیوان حافظ جز در بار? برخی شخصیت های خاص مانند شاهان، صوفی، زاهد و شیخ، آن هم به طور اجمالی انجام نشده بود. در این پایان نامه با توجه به اهمیت دیدگاه این دو شاعرِ نقاد و صاحب فکر دربار? جامعه و انسان، موضاعاتی مانند: روابط شاه و رعیت، قاضی، محتسب، اطرافیان شاه، مغولان و ترکان، خانقاه، مسجد، مدرسه، عالم، خورندگان نان وقف، انسان، امنیت اقتصادی و اجتماعی، خود پرستی و ... بررسی و تحلیل شده است. هدف از این کار دست یابی به دیدگاه های اجتماعیِ هریک از این دو شاعر بزرگ ادبیات فارسی بود تا بتوان بر اساس این دیدگاه ها، به جهان بینی هریک پی برد و با مقایس? آن ها، از نظرات شان در پرورش جامعه ای آرمانی استفاده کرد. از آنجایی که جستجوی تمام عناوین اجتماعی در این آثار سابقه نداشت، ابتدا بررسی سطر به سطر آثار را شیو? کار خود قرار دادیم تا هیچ عنوان فرعی از نظر نیفتد. سپس نقدهای مشترک هر دو شاعر را تحت عناوین واحد آوردیم تا کار مقایسه، عینی تر و آسان تر شود و نقدهای اختصاصی هر یک را تحت عناوین مربوط ذکر کردیم. با دقت در نقدهای سعدی و با توجه به اینکه جنبه های اجتماعی در آن قوی تر است او را می توان فردی جامعه گرا دانست که رستگاری انسان را مرهون جامعه ای سالم و عادل می-داند، اما حافظ در نقدهای خود بیشتر به جنبه های فردی در جامعه می پردازد و انسان گرا است؛ تا جایی که او انسانِ کامل را جامعه ساز می شمارد.